مصطفی هدایی در گفت و گو با جهادگران نیوز گفت: شبکه‌های اجتماعی خارجی ابزار ثروت قدرتمندان هستند / استقلال فضای مجازی برای کسب و کارهای اقتصادی کشورمان حیاتی است
مصطفی هدایی در گفت و گو با پایگاه خبری جهادگران نیوز گفت: شبکه‌های اجتماعی خارجی ابزار ثروت قدرتمندان هستند/ در کشورهای پیشرفته دنیا مانند آمریکا اینترنت توسط وزارت دفاع پوشش داده می‌شود/ استقلال فضای مجازی برای کسب و کارهای اقتصادی کشورمان حیاتی است.
مصطفی هدایی کارشناس رسانه ادامه داد: اگر در کشور ما که حاکمیت ملی برایمان در درجه اول اهمیت نباشد و یا مسائل پیرامون آن اهمیت نداشته باشد و فقط در فکر زندگی و گذر آن باشیم، در آن صورت بحث شبکه‌های اجتماعی خارجی توجیه پذیر خوهد بود. فضای مجازی، دنیای جدیدی را در پیش روی مردم و دولت ها قرار داده و بسیاری از شئون زندگی را تحت تاثیر قرار داده است. سرعت بالای پیشرفت ها در این فضا، شرایطی را ایجاد کرده که در مدت کوتاهی ابزارهای جدیدی رونمایی می شوند و در حال حاضر صحبت از اینترنت اشیاء است. یکی از این ابزارهای فراگیر پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی است که بستری را فراهم ساخته تا از شکل سنتی رسانه و پیام به شکل نوینی ارتقاء پیدا کنیم. ولی ورای این فرصت ها، تهدیداتی نیز کشورها و فرهنگ ها را تهدید می کند که دولت ها در سراسر جهان با قوانین و مقرراتی سعی در محدود کردن تبعات جبری و منفی این سبک جدید رسانه دارند. در ایران نیز نیروهای جوان و فرهیخته در مسابقه بزرگ فناوری فضای مجازی به تکاپو افتاده اند تا همچون برخی از عرصه های علمی، در حوزه شبکه های اجتماعی نیز فخرآفرین باشند. با وجود نیازهای بسیار به شبکه های اجتماعی بومی و تاکید رهبر معظم انقلاب برای تقویت فضای مجازی داخلی و زیرساخت های اینترنتی، ولی حمایت ها مستمر نبوده و همچنان شاهد یکه تازی شبکه های اجتماعی خارجی در کشورمان هستیم. در همین رابطه برای بررسی بهتر انی موضوع با مصطفی هدایی؛ کارشناس رسانه ای و تحلیلگر سیاسی به گفتگو نشسته ایم تا علاوه بر بررسی دقیق تهدیدات و فرصت های فضای مجازی به حمایت حاکمیت از جوانان و کارآفرینان ایرانی در عرصه فضای مجازی و پیام رسان های داخلی به عنوان یکی از وظایف حکومت ها بپردازیم.
سؤال: نگاه استقلال طلبانه و توجه به عزت ملی در عرصه فناوری و علم را چگونه تبیین می‌کنید؟
به خصوص که این عرصه مورد حمایت و پشتیبانی رهبرمعظم انقلاب اسلامی نیز است.
ابتدا باید گفت که در دنیا در آغاز استفاده از اینترنت توسط پنتاگون در امور نظامی بوده است و بعد از آن گسترش یافته است و به بیرون از آن هم سرایت نمود. لذا از این جهت اینترنت یک ابزار نظامی بوده است. اما در همان کشورها اینترنت توسط وزارت دفاع بررسی شده و وزارت دفاع مسئول آن است. اما در ایران این کار بر عهده وزارت پست و مخابرات است. در سایر کشورهای پیشرفته دنیا مانند آمریکا و کشورهای اروپایی مسئله اینترنت توسط وزارت دفاع پوشش داده می‌شود که نشان از اهمیت این امر و امنیتی بودن آن دارد. وقتی که بحث دهکده جهانی و وموج چهارم تافلر مطرح شد، مبنی بر اینکه حاکمیت ملی معنا ندارد، در حقیقت خود این کشورهای پیشرفته این نسخه را برای کشورهای دیگر برنامه ریزی کردند و بی معنا بودن حاکمیت ملی را بیان کردند. این مسئله ابزاری برای این کار شد که اینها بتوانند تمام دنیا را تحت کنترل خود بگیرند. بر همین اساس وقتی که بحث اینترنت مطرح شد در کشورهای جهان سوم که موضوع فیلتر مطرح نبود و یا از آن غافل بودند خواسته و ناخواسته وابسته بوده و چاره‌ای جز وابستگی نداشتند. اما در کشورهایی که حاکمیت ملی اهمیت داشت مانند عمده کشورهای پیشرفته غربی از همان ابتدای امر اینترنت را کنترل کردند و بعدها با مطرح شدن شبکه‌های اجتماعی هم آن را مورد توجه داشتند و با مطرح کردن بحث دهکده جهانی و حاکمیت جهانی به این مسئله دامن زدند. خصوصا در وضعیت فعلی که ما در آن هستیم اگر در کشور ما که حاکمیت ملی برایمان در درجه اول اهمیت نباشد و یا مسائل پیرامون آن اهمیت نداشته باشد و فقط در فکر زندگی و گذر آن باشیم، در آن صورت بحث شبکه‌های اجتماعی خارجی توجیه پذیر خوهد بود. اما اگر واقعا حاکمیت ملی و استقلال برایمان مهم باشد در آن صورت متوجه هستیم که وقتی سرور شبکه اجتماعی مورد استفاده از خارج حمایت می‌شود، همه اطلاعات هم در دست آنان است.
سؤال: به نظر شما تا چه حد استفاده از پیام رسانهای داخلی در موضوع استقلال مهم است؟
در وضعیتی که استقلال برایمان مهم است و حاکمیت ملی در درجه اول اهمیت قرار دارد، اگر هر ایرانی وطن پرست و نه ایرانی مومن یا دین دار، با عرق ملی و وطنی که دوست دارد نام ایران سربلند باشد به این مسئله نگاه کند، کاملا برایش واضح است که استفاده از شبکه اجتماعی خارجی به معنای این است که اطلاعات ما اعم از اطلاعاتی که در شبکه قرار دادیم و یا قرار ندادیم مانند شماره‌ها و تصاویر شخصی یا فایل‌ها همه در دسترس بیگانه قرار می‌گیرد و این مسئله آنقدر واضح و روشن است که نیازی به اثبات ندارد. در نتیجه استفاده از پیام رسان داخلی ضروری می‌شود. این مسئله به اینجا ختم می‌شود که اگر واقعا حاکمیت ملی برای ما مهم است با استفاده از پیام رسانهای خارجی این ابزار جاسوسی اطلاعات خود را بدون هزینه کرد آنان در اختیارشان قرار می‌دهیم و به دشمن کمک می‌کنیم و هزینه آن را هم خودمان تقبل می‌کنیم. این موضوع چیزی نیست که بر کسی پوشیده باشد. برخی می‌گویند که وقتی شکم گرسنه است چه نیازی و یا اهمیتی برای حاکمیت ملی وجود دارد و یا باید مسئله اقتصادی مردم را در اولویت قرار داد. اما اگر به مسئله اینترنت داخلی و شبکه‌های اجتماعی داخلی توجه کنیم، بسیاری از منافع نصیب ما خواهد شد.
مشکلی که هم اکنون داریم این است که گاهی مسئله منافع ملی ما با منافع شخصی در تضاد هستند و هر کدام مسیری متفاوت را دربر دارند. مثلا الان منافع ملی ما اقتضا می‌کند که اینترنت و شبکه اجتماعی داخلی داشته باشیم ولی منافع افرادی مخالف این امر است. زیرا با وارد کردن اینترنت و فروش آن مبالغ کلانی نصیب افراد و موسساتی می‌شود و از این طریق درآمد سرشار عاید می‌شود. مشکل ما نخبگان و دست اندر کاران این امر است. به اعتبار دیگر برای مردم فرقی ندارد که از شبکه داخلی یا خارجی استفاده کنند و درست است که شبکه‌های اجتماعی داخلی مشکلاتی دارند اما آن هم از ضعف نخبگان است که این اشکالات را برطرف نمی‌کنند و یا اینکه برای اینکه اینترنت داخلی راه اندازی نشود و پیام رسانهای داخلی نباشند، اشکال تراشی می‌کنند. درست است که پیام رسانهای داخلی مشکلاتی دارند و این باعث می‌شود که استفاده از پیام رسان خارجی توجیه شود؛ اما وقتی به قضیه با دقت نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که بحث واردات اینترنت و سودهای کلان در آن وارد افرادی خاص می‌شود که به همین دلیل دچار مشکل می‌شویم. در نتیجه مشکل اصلی مردم نیستند بلکه نخبگان هستند.
این مسئله هم مسئله پیچیده ریاضی نیست که نیاز به استدلال ریاضی داشته باشد بلکه بر همه روشن است و البته مسئله سیاسی است که با اقتصاد هم پیوند است. افرادی که در مسائل اقتصادی و پست‌های سیاسی هستند و از این طریق می‌توانند از این فرصت استفاده کنند، شواهد نشان داده که راضی نیستند که ما شبکه‌های اجتماعی داخلی داشته باشیم. زیرا در این صورت هزینه اینترنت وارداتی به صفر می‌رسد و وارد کردن اینترنت خارجی دیگر مورد نیاز نخواهد بود که در نتیجه آن نمی‌توانند از واردات اینترنت سودهای سرشار ببرند. در نهایت اینکه این قضیه به پیوند قدرت و ثروت بازمی‌گردد. اگر مسئله پیوند ثروت و قدرت را حل کنیم، مشکل حل خواهد شد. می‌بینیم که عده‌ای که در قدرت هستند می‌خواهند از این طریق به ثروت کلان هم برسند.
از سوی دیگر مشکل دیگر ما این بوده است که از گذشته مسئله منافع ملی با منافع فردی در تضاد بوده است. ما در کشور همواره افرادی را داشتیم که منافع خود را به منافع کشور ترجیح دادند و وقتی در عرصه قدرت قرار گرفتند، مشکلات نیز بیشتر شده است. همه می‌دانند که تلگرام یک ابزرا جاسوسی خارجی است. اما بحث اینجاست که چرا جلوی این امر گرفته نمی‌شود و همچنان ادامه دارد. به نظر بنده این مسئله به قدرت و ثروت پیوند خورده است و منافع ثروت و قدرت عده‌ای آن را توجیه کرده است.
سؤال: اینکه رهبر معظم انقلاب دو سال قبل حکمی را بر ممنوع بودن و حرام بودن تعرض به امنیت و حریم خصوصی افراد در پیام رسان هاهی دخلی مطرح کردند به بحث اعتماد شهروندان هم بازنمی‌گردد؟
در بحث تبلیغات زمانی می‌گوییم که سرویس‌های اطلاعاتی ما روی منابع ما دسترسی دارند و همه می‌دانیم که ایران از لحاظ سایبری قدرت بالایی دارد، به نظر من با توجه به شناختی که دارم، این موضوع بیشتر ناشی از یک تبلیغات منفی و نه واقعی در این امر است. اینکه مقام معظم رهبری فتوا به حرام بودن سرک کشیدن در حریم خصوصی افراد در پیام رسانهای داخلی برای این است که این شبهه را برطرف کند.
سؤال: اما آیا هر کاری که ما در تلگرام انجام می‌دهیم، سرویس‌های اطلاعاتی داخلی از آن خبر ندارند؟
خیر مسلما کاملا از آن آگاه هستند و در همین شورش اخیر فرزندان اطلاعاتی کشورمان تمام اتاق‌های گفتگوی آنان را رصد و هک کردند و بسیاری از اطلاعات آنان را داشتند. در نتیجه می‌توان گفت که سرویس‌های اطلاعاتی ما از لحاظ ثبت اطلاعات قدرت مند است و از لحاط سایبری ایران یکی از قدرت‌های برتر دنیا محسوب می‌شود. این چیزی است که خود آمریکا هم به آن اذعان داشته است. اما فتوای مقام معظم رهبری در آن سال بیشتر به علت مسئله روانی این امر است. به این معنا که به لحاظ روانی جوی درست می‌کنند که ما از سرورهای داخلی استفاده نکنیم و از این امر وحشت دارند و بیان می‌کنند که اگر از سرور خارجی استفاده شود امنیت بیشتری دارد. اما واقعیت این است که اگر نیروهای ما بخواهند اطلاعات سری موضوعی را دربیاورند به راحتی این کار را می‌کنند و با هک کردن سرورهای خارجی اطلاعات آنان را به دست می‌آورند. اما فتوای آقا بیشتر برای جلب اعتماد عمومی مردم است یعنی فتوای ایشان که به لحاظ شرعی هم مورد توجه است و حرام بودن سرک کشیدن در حریم خصوصی افراد را مطرح می‌کند بر این بنا است که همانطور که سرک کشیدن در خانه مردم بی اذن آنان حرام است و پیام 8ماده‌ای امام خمینی ره هم در این رابطه بوده است، به لحاظ فقهی سرک کشیدن در حریم خصوصی افراد در سرورهای داخلی هم حرام است. اما اینکه به مردم گفته شود که سرورهای داخلی اطلاعات شخصی افراد را لو می‌دهد، این پیام رهبری ناظر به این امر بود که از نظر فقهی اساسا اشکال دارد که به حریم خصوصی زندگی افراد سرک کشید و چنین نیست.
از سوی دیگر باید این نکته را یادآور شوم، همانگونه که اخیرا رهبر معظم انقلاب اسلامی بر روی اینترنت ملی و شبکه داخلی اطلاعات تاکید داشتند، ناشی از نگاه راهبردی به قدرت فضای مجازی در حال حاضر و آینده است. در صورتیکه ما بتوانیم بستر و پشتوانه کافی را در این فضا ایجاد کنیم، کشور را برای دهه های آینده در بحث امنیت اطلاعات، موج آفرینی در فضای مجازی، اقتصاد فضای مجازی و … بیمه کرده ایم. در غیر اینصورت در صورت وابستگی بیشتری اقتصادی کشور به فضای مجازی و رونق کسب و کارهای اینترنتی، دشمن می تواند از این فضا استفاده کند و با یک کلیک کل کسب و کار را از بین ببرد. از این رو استقلال فضای مجازی برای کسب و کارهای اقتصادی کشورمان حیاتی است و قوت و قدرت را باید در آن جست.
انتهای پیام/